К ВОПРОСУ ИССЛЕДОВАНИЯ ВЫКРОЙКИ И МОДЫ ЖЕНСКОЙ ДЭЛИ (ВЕРХНЯЯ МОНГОЛЬСКАЯ НАЦИОНАЛЬНАЯ ОДЕЖДА) КИДАНЬСКОГО ПЕРИОДА

Авторы

  • Чулуунбат Боролдой Мунхбаяр Ховдский государственный университет. (г. Ховд, Монголия)
  • Баянзул Мунхцэцэг Университет искусства и культуры (г. Улан-Батор, Монголия)

Ключевые слова:

структура выкройки, размер, форма и мода, воротник, прямоугольная вставка, жангот

Аннотация

В апреле 2016 г. на территории местности Узуур-гялан (Үзүүр гялан), относящаяся к низовой административной части Борт сомона Мунххайрхан-Ховдского аймака при археологических раскопках погребения, относящегося к X в. (киданьский период) было найдено 50 экземпляров редких археологических находок, включая мумифицированные трупы человека и лощади, шкуру барана, кости, женскую одежду, принадлежности для швейного ремесла, конскую амуницию и бытовые изделия. Эти находки относятся к древным кочевникам Центральной Азии и являются важными источниками для исследования истории, культуры, политики, экономического развития региона и многосторонних межгосударственных отношений. В статье приводятся первые результаты исследования вышеуказанных находок из памятников киданьского периода, а также заново рассмотрены гипотезы предшественников. Среди этих находок представлены 15 видов элементов одежд, таких как женский головной убор, дэли (монгольская национальная верхняя одежда), штаны, носки. Проанализированы 4 дэли и на основе их были сделаны измерения и реконструированы особенности кроя. Материалы и мода и форма воротника этих дэли показывает все основные особенности одежд кочевников киданьского периода, а конструкция выкройки имеет более сложное оформление, чем другие находки, относящиеся к киданьскому периоду, раннее происходившие с территории Монголии. В этой связи были сделаны сравнительные исследования этих находок с деталями одеждами других народов и с другими одеждами данного периода. Одним из первых результатов данного стало то, что конструкция выкройки этих дэли очень похожа на корейскую верхнюю одежду «жангот» периода Чосон.

Библиографические ссылки

Мухарева А.Н. Украшения конского снаряжения или свидетельства социального статуса? // Природные условия, история и культура западной Монголии и сопредельных регионов. Ховд, Томск, 2009. С. 36–38.

Мөнхбаяр Ч. “Буянтын археологийн хээрийн шинжилгээний анги”-ийн авран хамгаалах археологийн малтлагын тайлан (2016 оны 4 сарын 01 – 11 сарын 01). Ховд., 2016. 135 х.

Мөнхбаяр Ч., Пүрэвдорж Г., Бямбасүрэн Х., Сүхбаатар Б. Үзүүр гялангийн түрэг хадны оршуулгын малтлага судалгааны урьдчилсан үр дүнгээс // Мөнххайрхан, Булган гол-Их онгогийн байгалийн цогцолборт газар - 2016. ЭШ-ний II бага хурлын эмхэтгэл. Vol. 2. F.1. УБ., 2015. Т. 164–187.

Мөнхбаяр Ч. Хадан гэрийн соёл үзэсгэлэн нээгдлээ // ЭШБ. ХоИС-ийн НХУС-ийн эрдэм шинжилгээний бичиг. “Соёмбо принтинг” хэвлэлийн компани. Тom IХ. УБ., 2017. Т. 170–180.

Мөнхбаяр Ч., Пүрэвдорж Г., Бямбасүрэн Х., Сүхбаатар Б. Үзүүр гялан, Цахир, Тошинтын хадны оршуулгын малтлага судалгааны урьдчилсан үр дүн // Монголын археологи. УБ., 2017. Т. 98–111.

Мунхбаяр Б.Ч. Сравнительное исследование уздечки скального погребения Узуур Гялана // История и культура народов Юго-Западной Сибири и сопредельных регионов (Казахстан, Монголия, Китай): материалы международной научно-практической конференции (22-24 мая 2017 года) / Отв. ред. Ф.И. Куликов. Горно-Алтайск: БИЦ ГАГУ, 2017. С. 47–49.

Мунхбаяр Ч., Тишкин А.А., Серегин Н.Н. «Скальное» погребение раннего средневековья из Монгольского Алтая // V (XXI) Всероссийский археологический съезд (Барнаул, 2 – 7 октября 2017). Барнаул: Алтайский государственный университет 2017. С. 727.

Мөнхцэцэг Б., Мягмарсүрэн Б., Оюунчимэг О. Үзүүр гялангийн хувцасны дурсгалд хийж буй судалгааны явц // Хадан гэрийн соёл (Хадан гэрийн соёл түр үзэсгэлэнгийн танилцуулга). УБ., 2017. Т. 61–67.

Баяр Д. Монголын дундад зууны археологийн судалгаа: II боть. УБ., 2013.448 х.

Окада Хидэхиро. Дэлхийн түүх мэндэлсэн нь / Орч. П.Наранбаяр. УБ.: УБ пресс, 2017. 276 х.

Эрдэнэчимэг Г. Солонгосын түүх: 2 боть // Ред. Б.Сумьяабаатар, И.Пйөн рэ, Т.Мөнхцэцэг.- УБ.: Адмон, Тэргүүн дэвтэр, 2006. 289 х.

Батсүрэн Б., Чинзориг Б., Жигмэддорж Э. Төв Азийн нүүдэлчдийн төр улсууд.- УБ.: Соёмбо принтинг, 2017. 212 х.

Юү Дыггон. Пархэгийн шинжлэл: Далайн дорно этгээдийн цэцэглэн мандсан улсын түүх // Орч. Ц.Цэрэндорж. УБ.: Мөнхийн Үсэг, 2014. 200 х.

Очир А., Эрдэнэболд Л. Монгол дахь Бохайн археологийн дурсгал // SA. Tom (IX) XXIX, F.18. 2010. Х. 325–342.

Ким Ходон. Монголын эзэнт гүрэн хийгээд Корйө: Хубилайн засаглалын үүсэл ба Корйөгийн улс төрийн статус / Орч. Ц.Цэрэндорж.- УБ.: Адмон принт, 2016. 129х.

Hailan Liu, Munkhtsetseg B. 2016. Study on shape and type of collar for national dress “Deel” during Khitan period. In Journal of The Korea and China Association of Fashion Industry- Academy. 7 (1), 103–113.

Монгол улсын түүх. Тэргүүн боть. УБ., 2003. 496 х.

Эрдэнэбат У., Амартүвшин Ч. Дугуй Цахирын хадны оршуулга (X-XII зуун). УБ., 2010. 214 х.

Мөнхцэцэг Б. Киданы үеийн хувцасны зарим онцлогууд, тэдгээрийн уламжлал // Хятаны өв соёл: ШУА-ийн Археологийн хүрээлэнгийн Э/ш хурлын эмхтгэл.- УБ., 2014.- Х. 43–55.

Мөнхцэцэг Б. Дугуй цахирын хувцасны судалгаа // Талын морьтон дайчдын өв соёл: VII-XIV зууны Монголын хадны оршуулгын шилмэл хэрэглэгдэхүүн / Ред. зөвл. Ц.Төрбат, У.Эрдэнэбат.- УБ., 2014. Х.140–153.

Мөнхцэцэг Б. Хүннүд холбогдох хувцасны төрөл зүйлийн судалгаа: Соёл судлалын ухааны доктор (Ph.D)-ын зэрэг горилсон бүтээл.- УБ., 2013. 129 х.

Мөнхбаяр Ч. Үзүүр гялангийн хадны морьтой оршуулгын археологийн малтлага судалгаа // Хадан гэрийн соёл (Хадан гэрийн соёл түр үзэсгэлэнгийн танилцуулга). УБ., 2017. Х. 31–35.

Ван Чэн Үй. Ляо улсын үеийн хувцас засал: Хятад хэл дээр. Ляонин, 2002. 150 х.

Оюунчимэг Н. Эзэнт гүрний үеийн монгол дээлийн хийц, загварт хийсэн судалгаа / Магистрын зэрэг горилсон бүтээл.- э/ш удирдагч Б.Мөнхцэцэг.- Хамгаалсан, 2014. 58 х.

Ким Ён Сүг, И Чү Вон, Чу Ү Хиён ба бус. Солонгосын уламжлалт хувцасны гоо сайхан.- 2010. 290 х.

Мин Суг Вон. Ягаан танёон-ны нууц (민속원. 분홍 단령의 비밀) 2015. 232 p.

Загрузки

Опубликован

2019-02-25

Как цитировать

Мунхбаяр, Ч. Б., & Мунхцэцэг, Б. (2019). К ВОПРОСУ ИССЛЕДОВАНИЯ ВЫКРОЙКИ И МОДЫ ЖЕНСКОЙ ДЭЛИ (ВЕРХНЯЯ МОНГОЛЬСКАЯ НАЦИОНАЛЬНАЯ ОДЕЖДА) КИДАНЬСКОГО ПЕРИОДА. Археология Евразийских степей, (1), 137–149. извлечено от https://evrazstep.ru/index.php/aes/article/view/480

Выпуск

Раздел

Исследования и публикации